Dünya MS Günü: Bilinçlenerek Destek Verelim

Multiple Skleroz (MS) Nedir?

Multiple Skleroz, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Hastalığın adı iki sözcükten oluşmaktadır: “Multiple”, bir ya da daha çok bölgede etkin olup, bir veya daha çok belirti (semptom) vermesi; ve “Skleroz”, Vücudun savunma hücrelerinin myelin kılıfına saldırması sonucu, bu kılıfı sertleştirerek işlevsiz duruma getirmesi durumudur.

Multipl Skleroz’un nedenleri tam olarak bilinmiyor olsa da, yapılan araştırmalardan elde edilen bulgulara göre, miyelin hasarının vücudun bağışıklık sisteminin anormal çalışmasından kaynaklandığına işaret etmektedir.

Gençler arasında en sık görülen nörolojik hastalıklardan biri olan Multipl Skleroz’un, Dünya’da yaklaşık 2,5 milyon, ülkemizde ise 40 bin hastası olduğu tahmin edilmektedir. Hastalarının büyük bir bölümü ilk ataklarını 20 ila 40 yaşları arasında geçirebilmek ile birlikte nadiren çocukluk veya ileri yaş gruplarında da görülebilmektedir. Ancak, bilinenin aksine, MS hastası birçok insan normale yakın bir yaşam sürdürebilmektedir.

Belirtileri

Multipl Skleroz belirtileri etkilenen sinir tellerinin yerine göre değişiklik gösterebilmektedir. En genel anlamda Multipl Skleroz, beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlar üzerindeki kontrol kabiliyetini bozmaktadır. En sık görülen Multipl Skleroz semptomları şunlar olabilir.

• Bir ya da daha fazla uzuvda uyuşma ya da zayıflık
• Genellikle tek bir gözde ortaya çıkan kısmi ya da tam görme kaybı, çift görme veya bulanık görme
• Vücudun bazı bölgelerinde ağrı ya da karıncalanma hissi
• Belirli baş hareketleri ile ortaya çıkan elektriklenme-şok hissi
• Koordinasyon eksikliği, düzgün yürüyememe, yalpalama gibi denge sorunları
• Kas fonksiyon bozuklukları, katılık ve titreme
• Geveleyerek konuşma
• Yorgunluk
• Baş dönmesi

Multipl Skleroz hastası olan pek çok kişi özellikle hastalığın başlangıcında tekrarlayan semptomları yaşar ve sonrasında bu semptomlarda kısmen ya da tamamen hafifleme görülebilir. Bu belirtilerin birkaçını birden hissedenlerin Nöroloji kliniğine başvurmalarında yarar vardır.

Nedenleri

Multipl sklerozun sebepleri tam olarak bilinmemek ile birlikte, vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı bir otoimmun bir hastalık olduğuna inanılmaktadır. Multipl skleroz’da bu süreç, beyin ve omurilikteki sinir tellerini koruyan ve örten madde olan miyeline zarar verir. Miyelin zarar gördüğünde ise, sinirler boyunca iletilen mesajlar yavaşlayabilir ve/veya engellenebilir. Bu süreci hazırlayan sebepler arasında, genetik faktörlerden çocukluktaki enfeksiyonlara kadar bir sürü faktör kombinasyonu rol oynayabilmektedir.

Risk Faktörleri

Birden fazla faktör MS hastalığının ortaya çıkma riskini arttırabilmektedir. Bunlar arasında şu faktörler sayılabilir:

• Yaş: Multipl Skleroz herhangi bir yaşta ortaya çıkabildiği gibi, en çok 20–40 yaş arasındaki bireyleri etkilediği bilinmektedir.
• Cinsiyet: Kadınlar, erkeklere oranlar iki kat daha fazla MS hastalığına yakalanma ihtimaline sahiptirler.
• Aile Geçmişi: Eğer ebeveynlerinizden veya kardeşlerinizden biri MS hastası ise, sizin de bu hastalığa sahip olma ihtimaliniz olabilir.
• Enfeksiyon: Epstein-Barr gibi virüslerin MS ile bağlantılı olabileceği düşünülmektedir.
• Otoimmun Hastalıkları: Tiroit, tip 1 diyabet ve inflamatuar bağırsak, gibi bir hastalığınız varsa, MS hastalığına yakalanma riskiniz olabilir.

Tedavisi

Multipl Sklerozun günümüzde uygulanan kesin bir tedavisi yoktur. Hastalığın belirtilerini giderebilmek ve kişilerin rahat bir yaşam sürmelerini sağlamak amacıyla semptomatik tedaviler uygulanabilmektedir. Multipl Skleroz ataklarının görülme sıklığını ve şiddetini azaltan, sinir sisteminde yeni hasarlı bölümler oluşmasını engelleyen medikasyon rutinleri kullanılabilir. Multipl Skleroz’un yol açtığı sorunları gidermeye çalışan terapiler de bulunmaktadır.

Multipl Skleroz hastalığını kitlelere duyurmak ve farkındalık yaratmak adına Uluslararası MS Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütünün ortak kararları ile her yıl Mayıs ayının son Çarşamba günü, ''Dünya MS Günü'' ilan edilmiştir.